Beeldweven zelfs Google kent het niet.
Weven dat kent iedereen. Uitgevonden in dezelfde periode dat wij homo sapiens het vuur ontdekten. Waarschijnlijk zelfs al daarvoor. Waar laat je al die vuurstenen wanneer je geen zakken of tas hebt? Maar wanneer ik zeg dat ik doe aan beeldweven staat bijna iedereen me aan te kijken met verdwaasde ogen. Zeg “gobelin” of “tapestry weven”, en er zullen herkennende knikjes volgen. Maar beeldweven? Dat is een gebied dat zelfs Google niet met zekerheid kan ontrafelen. Typ het woord in de zoekbalk en Google lijkt te twijfelen, alsof het suggereert dat je misschien geïnteresseerd bent in iets anders.
Beeldweven ontmaskerd.
Laten we de sluier van onwetendheid wegtrekken en beeldweven onder de aandacht brengen. Vooral in Nederland, waar zelfs de taal geen specifiek woord heeft voor deze kunstvorm. Beeldweven, een samensmelting van beeldend weven, zoals omschreven ergens in een ver verleden. Misschien zelfs al in het jaar 0. Ter vergelijking, gobelin of gobelins, dit zijn meer vertrouwde termen, maar strikt genomen is het een merknaam en geen werkwoord. Het verwijst naar de kunstwerken en wandtapijten geproduceerd door Manufacture des Gobelins in Parijs, een plek die nog steeds kan worden bezocht en bewonderd.
https://www.mobiliernational.culture.gouv.fr/fr
Deze film van de Getty museum geeft een mooie inkijk op het hele proces van weven zoals het altijd nog gedaan wordt in Frankrijk. Want iets zien maakt uitleg zoveel inzichtelijker.
Beeldweven versus Wandtapijten.
Maar wat onderscheidt beeldweven eigenlijk van traditionele wandtapijten? Waarom zouden we niet gewoon het woord wandtapijt gebruiken? Hoewel beeldweven een vorm van wandtapijt is, gaat het veel verder dan die term kan omvatten. Wandtapijten kunnen in verschillende materialen en technieken worden gemaakt. Bovendien doet het woord tapijt denken aan grootschalige creaties, terwijl beeldweven ook kleine werken omvat. Deze werken zijn niet bedoeld om overheen te lopen, maar om te bewonderen als visuele kunstwerken..
Wat is tapestry dan?
De engelse term is inderdaad tapestry. Maar ook dit woord leidt tot verwarring. Want een technische term, niet bij iedereen bekend die niet engelstalig is. En ook niet te verwarren met tapestry borduren of needle point. Hierbij borduur je een afbeelding op stof of open canvas. Denk hierbij aan de kussens die vroeger in de woonkamer lagen. Vooral bekend door de kant en klare pakketten die je kunt kopen. Dezelfde term voor een andere techniek. Bij beeldweven hebben we geen ondergrond die bewerkt wordt. De ondergrond bestaat net als bij alle weefvormen alleen uit kettingdraden. En de ontwerpen? Die maak je zelf.
Beeldweven wat is het wel?
Goed, dat is beeldweven dus allemaal niet. Maar wat is het dan wel? Het komt inderdaad uit het oude ambacht van de grote wandkleed meesters. Toegepaste isolatiekunst uit onze voorliggende tochtige behuizingen. Met kleden werden tochtgaten afgesloten en de ruimte opgefleurd door het gebruik van lekkere kleuren en mooie plaatjes. Hiermee konden ze zich vermaken en indruk maken op de gasten. Er worden nog steeds grote beeldweefwerken gemaakt. Er zijn nog een paar ateliers op de wereld die zich hier mee bezig houden. Maar de individuele wever beperkt zich vaker tot afmetingen van 3 bij 3 meter en kleiner.
Draadje op draadje.
Ik heb het hier over handwerk. Dit houd in dat het beeld of afbeelding draadje op draadje wordt opgebouwd. Je kunt dus nagaan dat hoe groter het getouw hoe meer werk dit geeft en hoe langer het duurt tot het werk af is. Je kunt de zaak bespoedigen door grovere garens te gebruiken of wat ruimte uit te sparen. Gaten maken. Maar van oudsher is elke kettingdraad onzichtbaar bedekt door de inslaggarens.
De Dans van Draden.
Beeldweven is een vorm van handwerk waarbij draad na draad een verhaal wordt verteld. Het is een langzaam proces dat concentratie en toewijding vereist. Elke wever creëert zijn eigen kunstwerk, beginnend met een afbeelding. Het maken van een ontwerp, het selecteren van garens en kleuren, het opzetten van de ketting op het getouw – dit alles is een dans van draden en creativiteit.
De Magie van Beeldweven onthuld.
Om een beter beeld te krijgen van de magie van beeldweven, laten we eens kijken naar enkele inspirerende voorbeelden. In een video van het West Dean College in het Verenigd Koninkrijk zien we hoe een kopie van een 16e-eeuws werk wordt gereproduceerd. Het getouw waarop wordt gewerkt, staat horizontaal, en de wevers werken zittend. Dit wordt basse lisse genoemd, een term die verwijst naar de liggende ketting.
Mijn eerste getouw was ook zo. Een echt oudje van mooi eiken. Loodzwaar dat wel. En het lukt mij niet om zo mooi rechtop te zitten als de wevers in de film. Dat was naast de grootte van het getouw ook een reden om afscheid van elkaar te nemen. Op een gegeven moment kun je je rug niet meer terugbuigen. Je ziet hier ook dat het werk horizontaal geweven wordt. De hoogte staat dus vast (door de breedte van het getouw) maar de lengte kan dan variëren.
In onderstaande film van de Australian Tapestry Workshop wordt een modern ontwerp gemaakt. Hier is getouw omhoog gericht. De ketting staat omhoog, de heet haute lisse. Ook je goed hoe de tekening, het cartoon, achter de kettingdraden hangt.
Achterstevoren weven.
Je ziet in deze films diverse wevers tegelijk aan grote tapijten tegelijk werken. Bij de solo wevers is dat natuurlijk niet zo. Wel verloopt het proces op dezelfde manier. Je begint met een afbeelding. Hiervoor kun je foto’s en tekeningen gebruiken. Zelf getekend of geleend of samengevoegd. Het cartoon wordt gemaakt, vaak betekent dit uitvergroten.
De kleuren en het soort garens worden uitgezocht. En soms zelfgemaakt. De ketting opzetten en het getouw inspannen. Na het maken van klossen met de garens kan het echte weven beginnen. Ik heb geleerd om te weven met de achterkant voor. Oftewel ik kan de voorkant van het werk niet zien. Ik werk aan de achterkant. Hierdoor hangen alle draadjes tijdens het weven aan de zichtzijde. Het is dan ook reuze spannend om het weefsel bij de finish van het getouw te halen. Hier filmt mijn partner dat ik de blauwe dame van het getouw haal.
Hopelijk heb je nu een idee bij beeldweven en het proces wat daarbij komt. In volgende berichten vertel ik je graag meer hierover. Over de benodigdheden en het leren van de techniek. Waar je materiaal kunt vinden en andere handige adressen. Maar vooral stel ik je graag voor aan geweldige beeldwevers die prachtig werk maken die wel wat meer in het zonnetje mogen staan.
Heb je vragen of opmerkingen? Stuur een bericht. Ik zal altijd op normale reacties reageren.
